اف-۱۴ تام‌کت‌های ایران

یک فروند اف-۱۴ متعلق به نیروی هوایی ایران

تام‌کت‌های ایران تنها نمونه از جنگنده اف-۱۴ تام‌کت هستند که در خدمت نیرویی غیر از نیروی دریایی آمریکا فعالیت می‌کنند. این جنگنده‌ها در سال ۱۹۷۴ خریداری و در سال ۱۹۷۷ اولین اسکادران پروازی این جنگنده آماده عملیات شد. در مجموع ۸۰ فروند اف ۱۴ توسط ایران خریداری و ۷۹ فروند آن‌ها به ایران تحویل داده شد. بعد از انقلاب ۱۳۵۷ این جنگنده در جنگ ایران و عراق موفقیت‌های چشمگیری را به دست آورد. نیروی هوایی ایران با وجود دشواری فراوان موفق شد تا در طول جنگ با عراق توان انجام مأموریت را برای حدود ۶۰ فروند از جنگنده‌های اف ۱۴ حفظ کند. این جنگنده تاکنون در حال سرویس‌دهی می‌باشد. ایران تاکنون بعضی از قطعات این هواپیما را ارتقا داده و به‌روزرسانی کرده‌است.^[۱]

پیشینه

زمانی که کارائی فوق‌العادهٔ هواپیمای تامکت در نیروی دریایی آمریکا به خوبی به اثبات رسید، کشور ایران نیز برای جلوگیری و پایان دادن به تهدیدهای هوایی اتحاد جماهیر شوروی تصمیم به خرید هواپیمای اف-۱۴ تامکت درنیروی هوایی خود گرفت. در اولین سال‌های دهه ۱۹۷۰، بخش عمده‌ای از هواپیماهای نظامی نیروی هوایی ایران مانند هواپیماهای اف-۴ فانتوم، نورثروپ اف-۵ و بالاخره پی-۳ اوریون سفارش داده و تحویل گردید، گرچه هیچ یک از این هواپیماها، توانایی مقابله با هواپیمای میگ-۲۵ را که سریعترین جنگنده عملیاتی جهان بود، نداشتند. هواپیماهای میگ‌-۲۵ به دلیل سرعت و سقف پرواز بالا می‌توانستند بدون روبرو شدن با مشکل خاصی، حریم هوایی ایران را نقض کرده، اقدام به پروازهای شناسایی نمایند.^[۲] نیروی هوایی شاهنشاهی چندین فروند از فانتومهای دی خود را در مقابله با میگهای شوروی از دست داده بود و مصمم بود به هر قیمت از شکستهای هوایی متوالی جلوگیری بعمل آورد.^[۳]

ورود جنگده اف-۱۴ به نیروی هوایی شاهنشاهی ایران

نماد طراحی شده توسط آمریکا برای یگان خلبانان جنگنده اف-۱۴ نیروی هوایی ایران. این نماد هیچگاه مورد استفاده قرار نگرفت.

شرکت گرومن با تماس با ایران در اکتبر ۱۹۷۱ آمادگی خود را برای فروش تام‌کت به ایران ابراز کرد. در مارس همان سال، حسن طوفانیان نخستین نظامی ایران بود که توانست از پروژه محرمانه تام‌کت دیدن بعمل آورد. بعد از بازگشت طوفانیان به تهران و ملاقات با محمدرضا شاه پهلوی، شاه شخصاً تمایل خود را برای در اختیار گرفتن این هواپیما ابراز کرد. وی در اظهارنظرش در مورد این جنگنده، آن را بهترین جنگنده رهگیر تا آن زمان خوانده بود.^[۴] بنابراین پس از مدتی نامه‌ای از جانب نیروی هوایی ایران به پنتاگون ارسال شد که در آن درخواستی به منظور در جریان افتادن فرآیند مالکیت هواپیما وجود داشت. در آن زمان ایران مذاکراتی با کارخانه مک‌دانل داگلاس در ازتباط با اف-۱۵ ایگل نیز انجام داده بود که هنوز به نتیجه نرسیده بود. در این زمان یک خلبان با سابقه آمریکایی در توصیه‌ای با نیروی هوایی ایران، موجب قطعی شدن قرارداد خرید تامکت شد. وی با توجه به این نکته که عمده ماموریتهای این جنگنده می‌بایست در مرزهای شمالی و غربی ایران باشد و این نکته که بسیاری از مناطق شمالی و غربی ایران در نقطه کور راداری(به انگلیسی: Blind Spot)‏ هستند، استفاده از تامکت با رادار بی‌نظیرش را بهترین گزینه برای کنترل مرزهای ایران دانست.^[۳] (ایران در آن زمان در مرزهای جنوبی نیز دارای پوشش راداری مناسبی نبود. ولی با توجه به حضور ناوگان نیروی دریایی آمریکا، جنگندههای ایرانی می‌توانستند ۱۰ ماه از سال را با کمک پوشش راداری ناوهای آمریکا به‌عملیات بپردازند.)

ریچارد نیکسون در سال ۱۹۷۲ در سفری به ایران داشت. شاه ایران در خواست سلاحی برای مقابله با هواپیمای میگ ۲۵ شوروی کرد که هر از چند گاهی برای عملیات شناسایی وارد آسمان ایران می‌شدند. ریچارد نیکسون رئیس جمهور وقت آمریکا دو جنگنده اف-۱۵ ایگل و اف-۱۴ تام‌کت را به ایران پیشنهاد داد. محمد رضا پهلوی نیز اف-۱۴ را برای نیروی هوایی ایران انتخاب کرد. دولت ایالات متحده در سال ۱۹۷۳ با فروش این هواپیما به ایران موافقت کرد. شرکت گرومن معتقد بود این جنگنده هرآن‌چیزی که برای نابودی یک میگ لازم است، با خود همراه دارد. گرومن نام این جنگنده را قاتل میگ نهاده بود.^[۳] ایران در سال ۱۹۷۴ قراردادی را با شرکت آمریکایی گرومن منعقد کرد و طبق این قرارداد گرومن موظف به تولید ۸۰ فروند جنگندهٔ اف-۱۴ تام‌کت و تحویل آن در دو سری، سری اول ۳۰ فروند و سری دوم ۵۰ فروند از این جنگنده به ایران شد. ایران متعهد شد بابت هر خرید هر جنگنده مبلغ ۳۰ میلیون دلار یعنی ۵ میلیون دلار بیش از قیمت فروش این جنگنده به نیروی دریایی آمریکا به شرکت گرومن پرداخت نماید.^[۵] سرانجام اولین تامکت تولید شده توسط گرومن در تاریخ ۳۰ ژانویه ۱۹۷۶ تحویل نیروی هوایی ایران شد. این جنگنده در کارخانه گرومن در کالورتون نیویورک تولید شده بود. این کارخانه در هر ماه دو فروند از جنگنده‌های سفارش شده را از خط تولید خارج می‌کرد.^[۶]

دولت وقت سفارش خرید ۷۱۴ موشک فینیکس را نیز به آمریکا داد که تا زمان انقلاب ۱۳۵۷ ۲۸۴ فروند از آنها به ایران تحویل داده شده بود. بعد از انقلاب، دولت ایران این سفارش را لغو کرد.^[۲]

در حدود ۱۲۰ خلبان و ۸۰ کمک خلبان نیز دوره‌های آموزشی تخصصی این جنگنده را در پایگاه هوایی اندروز(به انگلیسی: Joint Base Andrews Naval Air Facility)‏ در مریلند و پایگاه هوایی نس میرمار(به انگلیسی: Marine Corps Air Station Miramar)‏ در کالیفرنیا و پایگاه هوایی نس اوشینا(به انگلیسی: Naval Air Station Oceana)‏ در ویرجینیا با نمرات ممتاز سپری کردند.^[۳] سرانجام اولین واحدهای عملیاتی این جنگنده در تابستان ۱۹۷۷ آماده فعالیت شدند. بعد از پیروزی انقلاب، آمریکا از تحویل دادن آخرین جنگنده خودداری ورزید.^[۷] این جنگنده جهت امور آموزشی به نیروی دریایی آمریکا تحویل داده شد.^[۸] جنگنده‌های تحویل شده به ایران از شماره ۳-۶۰۰۱ تا شماره ۳-۶۰۷۹ سریال‌بندی شدند. در ماه مه ۱۹۷۴ميلادی، يک گروه از پرسنل نيروی هوايی ايران که پيشتر دوره‏های آموزشی پيشرفته بر روی هواپيمای اف-۴ فانتوم را ديده بودند، جهت آموزشهای پروازی هواپيماهای F-14 وارد ايالات متحده آمريکا شدند.

اولين دسته از خلبانان ایرانی که برای آموزش دیدن برای خلبانی این جنگنده وارد آمریکا شدند شامل ۴ نفر بودند. این خلبانان که وارد پايگاه دريايی میرامار(به انگلیسی: Miramar Naval Base)‏ گشتند عبارت بودند از:^[۹]

1. سرتيپ خلبان عبدالحسين مينو سپهر
2. سرگرد مجتبی زنگنه
3. سرگرد محمد فرح آور
4. سروان کاظم حيدرزاده

به فاصلهء کوتاهی پس از آنان، دومين دسته از خلبانان به پايگاه دریایی اُشینا(به انگلیسی: Oceana Naval Base»)‏ در ويرجينيا اعزام شدند که شامل افراد زير بودند:^[۱۰]

1. سروان جمشيد افشار
2. سروان حسين تقديس
3. سروان حسن افغان طلوعی
4. سروان جليل مسلمی
5. سروان ابوالفضل هوشيار
6. سروان رضا عطايی
7. سروان بهرام قانعی
8. سروان محمد پيراسته
9. سروان عباس اميراصلانی
10. سروان شهرام رستمی
11. سروان جواد شکرايی

تامکت‌های ایران برای فرود در باند زمینی تغییر یافته‌اند در حالیکه تامکت‌های آمریکایی برای فرود بر عرشه ناو هواپیمابر ساخته شده بودند. تعدادی از سیستم‌های ناوبری این هواپیما نیز حذف شد.

در ماه اوت سال ۱۹۷۷ نیروی هوایی شاهنشاهی ایران ایران یک فروند هواپیمای شناسایی بدون خلبان شوروی را مورد اصابت موشک فونیکس قرار داد. با این اخطار شوروی به پرواز جنگنده‌های شناساییمیگ-۲۵ خود بر فراز آسمان ایران پایان داد.

ویژگی‌ها

برخی از مهمترین ویژگی‌های جنگنده‌های تحویل داده شده به ایران عبارت بودند از:^[۳]

• رنگ‌آمیزی:تمامی تامکت‌های تحویلی ایران دارای پوشش سطحی ترکیب‌شده از سه رنگ بودند. رنگها توسط نیروی هوایی ایران و در قالب سفارش TO-1-1-4 به گرومن عرضه شد. رنگ کرم با کد FS20400، سبز تیره با کد FS34079 و قهوه‌ای با کد FS36622، رنگهای مورد نظر ایران بودند.

• موتور: مذاکره دولت ایران با شرکت پرت و ویتنی برای قراردادن موتور اف۱۰۰ بر روی تامکت‌های سفارشی ایران به سرانجام نرسید و در نهایت موتور تی‌اف۳۰ بر روی گربه‌های ایرانی نصب شد. شاید بتوان گفت بزرگترین نقیصه این تامکت‌ها همین موتور غیر قابل اطمینان باشد.

• مسلسل: بر روی هریک از تامکتها یک مسلسل ام۶۱ والکان نصب شده است. این مسلسل در زیر و سمت چپ کاکبیت قرار دارد.

• استنسیل: تمام استنسیل‌های انجام‌شده برروی کاکبیت خلبان و سایر نقاط بدنه گربه‌های ایرانی به زبان انگلیسی انجام‌شده و از این جهت کاملاً مشابه مدلهای مورد استفاده در نمونه‌های ارتش آمریکاست.

• امکانات جانبی: تامکت‌های سفارشی ایران از امکانات جانبی بیشتری نسبت به مدلهای نیروی دریایی آمریکا برخوردارند. وجود ماسک اکسیژن، صندلی‌های راحتتر با قفل‌های مطمئنتر و سیستم هدفگیری دقیقتر بعضی از این تمایزها هستند.

تامکت‌ها در خدمت نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران

در فوریه و مارس ۱۹۷۹ میلادی، یعنی بعد از رفتن محمدرضاشاه و وقوع انقلاب، بسیاری از تامکتها دچار نقص فنی شده بودند که مستشاران امریکایی در آخرین روزهای دولت شاهنشاهی بوجود آورده بودند. این مستشاران موفق شده بودند دستگاههای الکترونیکی و خودکار این هواپیماها را از آنها خارج سازند و نابود کنند.^[۱۱]

در مارس ۱۹۷۹ آمریکا پیشنهادی مبنی بر بازگرداندن اف-۱۴های در اختیار ایران به آمریکا ارائه داد. این درخواست شامل محموله​ی موشک‌های فونیکس نیز می‌شد. آمریکا این پیشنهاد را در جهت جلوگیری از در اختیار قرار گرفتن احتمالی کاتالوگ‌ها و در نتیجه تکنولوژی پیشرفته این جنگنده به دست کارشناسان نظامی اتحاد جماهیر شوروی انجام داد. در ابتدا مقامات دولت موقت انقلاب از جمله مهدی بازرگان با این درخواست موافقت کردند، ولی به دلیل حصول نشدن توافق نهایی بر سر مبلغ پرداختی از جانب دولت فدرال آمریکا، این بازپس​گیری انجام نشد.^[۵]

در سپتامبر ۱۹۸۰ نیروی هوایی ایران فعالیت​های خود را دوباره از سر گرفت و نام خود را به نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران (نهاجا IRIAF) تغییر داد. اکثریت خلبانان این نیرو کسانی بودند که پیش از انقلاب در آمریکا آموزش دیده بودند و سطح کیفی آن​ها در هنگام اخذ مدرک خوب آموزش دیده(به انگلیسی: Well-Trained)‏ بوده‌است.

اولین درگیری ثبت شده تامکت در جنگ ایران و عراق مربوط به یک فروند جنگنده اف-۱۴ با شماره سریال ۳-۶۰۲۰ بود که در تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۶۰ (۱۵ می‌۱۹۸۱) یک موشک فونیکس به سمت یک فروند میگ ۲۵ نیروی هوایی عراق شلیک کرد. در این حادثه هواپیمای عراقی صدمه جدی ندید و توانست با سرعت ۲۸۰۰ کیلومتر بر ساعت از مهلکه بگریزد. در طول ۶ ماه اول جنگ تامکت‌ها موفق شدند ۵۰ فروند جنگنده عراقی (اکثرا جنگنده‌های میگ-۲۱ و میگ-۲۳ و تعداد کمتری هم سوخوهای ۲۰ و ۲۲ (مدل‌های صادراتی سوخو-۱۷) را سرنگون کنند. تنها گزارشی در ۶ ماهه اول جنگ از تلفات تامکت‌ها موجود است مربوط به آسیب یک تامکت در اثر نزدیکی زیاد به یک فروند میگ ۲۱ در لحظه انفجار آن است.^[۷] قدرت جنگی تامکت‌ها به حدی بود که به خلبانان عراقی دستور داده شده بود با هیچ تامکتی درگیر نشوند و با دیدن تامکت صحنه مخاصمه را ترک کنند و عقب‌نشینی کنند.^[۱]

در طول جنگ ایران و عراق از اف-۱۴ تام‌کت بیشتر برای اسکورت جنگنده‌های اف-۴ فانتوم و پوشش هوایی آسمان ایران استفاده می‌شد. رادار بسیار قوی تامکت‌ها قادر به شناسایی جنگنده‌های عراقی از فواصل بسیار دور بوده و از این حیث شبیه یک آواکس کوچک عمل می‌کرده‌است.^[۱۲]

یکی از برگهای برنده تامکت در میان تمام جنگنده‌های دهه ۸۰ مجهز بودن این جنگنده به موشک​های فونیکس بوده‌است. استفاده از این موشک باعث می‌شد که تامکت برخی اوقات در نبردهای یک به سه در مقابل هواپیماهای عراق برنده پیکار شود.^[۱۳]

بین سال​های ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۶ از تامکت​های نیروی هوایی بیشتر برای حفاظت از مراکز سیاسی تهران یا حفاظت و گشت‌زنی در اطراف جزیره خارک مورد استفاده قرار می‌گرفت. پیروزی​های متعدد تامکت​های ایران در نبردهای هوایی با جنگنده‌های سوخو و میگ نیروی هوایی عراق موجب شد که عراق به دنبال جایگزینی برای این جنگنده‌ها افتد. در سال ۱۹۸۷ عراق اقدام به خرید تعدادی جنگنده داسو میراژ اف‌۱ مجهز به موشک​های هوا به هوا سوپر ۵۳۰ از فرانسه نمود. برای مقابله با تامکت‌های ایران، جنگنده‌های میراژ اف-۱ عراقی با سرعت بالا و در ارتفاع پایین که خارج از دید رادار اف-۱۴ است به پرواز در می‌آمدند. هواپیماهای میراژ پس از نزدیک شدن به تامکت، ناگهان ارتفاع خود را افزایش می‌دادند و با یک حمله برق‌آسا یک یا دو موشک هوا-به-هوا به تامکت‌های ایرانی شلیک می‌کردند. از تیر سال ۱۳۶۷ (ژوئیه ۱۹۸۸)، عراق به همین روش توانست چندین اف-۱۴ ایرانی را هدف قرار دهد.^[۱۲]

تهیه قطعات یدکی

پس از فروپاشی نظام شاهنشاهی در ایران و تیره شدن روابط ایران و آمریکا و اعمال تحریم تسلیحاتی بر ایران، نیروی هوایی ایران برای سرویس این هواپیما دچار مشکلاتی بوده‌اند. ایران برای رفع این تحریم با کمک دلالان اسلحه اسرائیلی موفق شد حجم قابل توجهی از قطعات مورد نیاز خود را که تنها در اختیار ارتش آمریکا قرار داشت تهیه کند. بخشی از این قطعات در ماجرای ایران - کنترا به ایران ارسال شد.

در ۲۲ ژانویه ۱۹۸۰ اسرائیل طی درخواستی از دولت رونالد ریگان درخواست کرد که اجازه فروش برخی قطعات نظامی به دلالان اسلحه اسرائیل داده شود. دولت وقت ایالات متحده مجوز فروش تعداد محدودی از قطعات جنگنده اف-۴ را داد ولی اسرائیل علیرغم تعهداتش به مقدار بسیار بیشتری قطعات نظامی از جمله قطعات اف-۱۴ را به ایران فروخت.^[۱۴]

در ژانویه ۲۰۰۷ آمریکا اعلام کرد که تولید قطعات یدکی مصرفی این جنگنده را به دلیل آنکه ممکن است سر از ایران دربیاورند متوقف خواهد کرد.^[۱۵]

بومی‌سازی تامکت

با ادامه محاصره نظامی آمریکا علیه ایران، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از سال ۱۹۸۲ اقدام به ساخت قطعات یدکی و تعمیر قطعات معیوب این جنگنده در داخل ایران نمود.^[۱۳] ایران هم‌اکنون توانایی تولید ۷۰ درصد از قطعات و تجهیزات این هواپیما را دارا می‌باشد.^[۱۶]

پیروزی‌های حاصله در جنگ ایران و عراق

تام‌کت‌های ایرانی در طول جنگ ۸ ساله بر اساس آمار دست کم ۱۶۰ پیروزی هوایی تایید شده در نبرد هوایی با جنگنده‌های عراق به دست آوردند اگرچه تعیین دقیق نوع هواپیما‌های منهدم شده در مواردی امکان پذیر نمی‌باشد اما با توجه به اطلاعات ایستگاه‌های شنود و فرکانس‌های دریافتی هواپیما‌های خفاش (؟) و لاشه‌های کشف شده می‌توان جزئیات آن را صورت ذیل دانست:

• ۲۳ پیروزی در مقابل مدلهای مختلف میگ ۲۱^[۱۷]
• ۵۸ پیروزی در مقابل مدلهای مختلف میگ ۲۳^[۱۷]
• ۹ پیروزی در مقابل مدلهای مختلف میگ ۲۵^[۱۷]
• ۳۳ پیروزی در مقابل داسو میراژ اف۱^[۱۷]
• ۲۳ پیروزی در مقابل سوخو سو-۱۷^[۱۷]
• ۱ پیروزی در مقابل هلیکوپتر میل می-۲۴^[۱۷]
• ۳ پیروزی در مقابل کرم ابریشم^[۱۷]
• ۵ پیروزی در مقابل توپولف-۲۲^[۱۷]
• ۲ پیروزی در مقابل میگ-۲۷^[۱۷]
• ۱ پیروزی در مقابل میراژ-۵^[۱۷]
• 1 پیروزی در مقابل هواپیمای سوپر اتاندارد^[۱۷]
• ۲ پیروزی نیز جنگنده دشمن شناسایی نشد.^[۱۷]

پیروزی های خلبانان اف-١٤ ایران در جنگ ایران و عراق که نام خلبانان آن تاکنون ثبت شده است

جدول زیر مجموعا شامل پیروزی‌های تایید شده توسط منابع غربی و پیروزی‌های احتمالی می‌باشد. پیروزی های تایید شده در ستون نوع هواگردهای شکار شده با فونت پررنگ نوشته شده و پیروزی های احتمالی با فونت کم رنگ و اریب نوشته شده اند.

نام خلبان	تعداد پیروزی	هواگردهای شکار شده
		نوع	سلاح	تاریخ	توضیحات
جلیل زندی[۱۷]	۱۱	میگ-۲۱ میگ-۲۱ میگ-۲۳ میگ-۲۳ سوخو-۲۲ سوخو-۲۲ میگ-۲۳ میگ-۲۳ میراژ اف‌۱ میراژ اف‌۱ میراژ اف‌۱	نظرات شما عزیزان: نام : آدرس ایمیل: وب سایت/بلاگ : متن پیام: نظر خصوصی  کد را وارد نمایید:       عکس شما آپلود عکس دلخواه: [ پنج شنبه 18 مهر 1398برچسب:, ] [ 17:16 ] [ محمد امین حاجیان ] [ ] << مطالب جدیدتر مطالب قدیمی‌تر >>	درباره وبلاگ به وبلاگ من خوش آمدید نویسندگان محمد امین حاجیان آرشیو ماهانه مهر 1392 لینک های ویژه انجمن وبلاگ نویسان اس ام اس عاشقانه قالب وبلاگ کد آهنگ سایت عاشقانه دیگر امکانات نام : وب : پیام : 2+2=: (Refresh) <-PollName-> <-PollItems-> خبرنامه وب سایت: آمار وب سایت:   بازدید امروز : 3 بازدید دیروز : 0 بازدید هفته : 4 بازدید ماه : 13 بازدید کل : 11229 تعداد مطالب : 13 تعداد نظرات : 0 تعداد آنلاین : 1 ساعت فلش  کد نمایش افراد آنلاین پیچک عشق سنج آنلاین دریافت کد آمارگیر سایت باکس 24 http://bux.tirage24.com/includes/img/468x60.gif http://bux.tirage24.com/?r=ghazalak فروش آرشيو کامل فيلم هاي جکي چان در : www.jakichan.mihanblog.com بهترين فيلم هاي کمدي-رزمي در دنيا دوبله به فارسي هر DVD فقط 2000 تومان آرشيو کامل 15 عدد DVD فقط 22000 تومان ------------------------------------------------ فروش اسپمر کاملا اتوماتيک نيوکامنت ارسال کامنت اتوماتيک با سرعت بالا کامنت آزمايشي رايگان براي وبلاگ هاي : بلاگفا - بلاگ‏اسکاي - لوکس بلاگ - پارسي بلاگ حامي بلاگ - ليموبلاگ - بلاگ سازان - ابربلاگ - نگارفا - نيلوبلاگ بلاگ دهي - بلاگ لر - بلاگ تز - بلاگ مهر - زرين بلاگ - اريسفا فرد بلاگ - صدف بلاگ 8 بلاگ ديگر به زودي افزوده خواهد شد ارسال کامنت آزمايشي رايگان در : www.newcom1.tk شماره تماس : 09100119837
[ طراح قالب: آوازک | Theme By Avazak.ir | rss ]